Keurajeuën Samudra Pasè (Pasai) Ngön Sumpah Gajah Mada

Raja phôn nan-geuh Sultan Malék as-Salèh nyang wafeuët bak thôn 696 H atawa 1297M, lheuëhnyan geulanjôt Pomeuréntah uléh Sultan Malik at-Thahir. Keurajeuën Samudera-Pasai na cit meutuléh dalam kitab Rihlah ila l-Masyriq (Peungembaraan u Timu) keunarang Abu Abdullah ibn Batuthah (1304–1368), musafér Marukô nyang piyôh di Samudera bak thôn 1345.

Ibn Batuthah geucalitra bahwa Sultan Malik az-Zahir di nanggroë Samatrah geusambôtgeuh/geupeujamèë ngön peunôh gaséh-sayang dan ramahtamah. Meunurôt Ibn Batuthah, ureuëng Samatrah (Samudera) geuanôt aliran mazhab Syafi`i.

Hana lom lê bukti dan haba teuntang keurajeuën nyoë untôk jeuët geungui seubagoë baih geukaji seujarah.

Era Malik Al Salèh Seugohlom Dinaseuti Useumaniyah di Turuki nyang teudöng bak thôn 699 H-1341 H atawa thôn 1385 M-1923 M, padahai jiôh blah röt timu dônya, di bumoë Asiya, ka teudöng saboh Keurajeuën Iseulam Samudera-Pasai nyang na lam wilayah sumatra (Aceh jinoë) nyang geupuga uléh Meurah Silu (Hareutoë meurah nakeuh Maharaja lam bahsa melayu) meugantoë nan keu Malik al-Saleh lheuëh geutamöng iseulam,gobnyan meuninggai bak thôn 1297.

Namun peugantoë lheuëh gobnyan hana jeulah, Dakpih meunan bak thôn 1345 Samudera-Pasai geuparéntah uléh Malék Al Zahir, cucoëgeuh Malik al-Salèh. 

Peuliték Samudera Pasai meuteuntang ngön Peuliték Gajah Mada, Gajah Mada nyang geuangkèë seubagoë patih di Kahuripan (1319-1321) lé Jayanagara di Majapayét (Majapahit). Dan bak thôn 1331, jiék pangkat Gajah Mada jeuët keu mahapatih Majapayét nyang geuangkèë lé Ratu Tribhuwana Wijayatunggadewi.

Bak watèë geuangkèë Gajah Mada jeuët mahapatih Majapayét nyoë keuh jitubiët tutô nyang geukheun sumpah palapa ngön asoë dalam sumpah nyan;

 “Lôn han akan nikmati palapa seugolom ban sigom Nusantara teuduëk dimiyub jaroë kerajeuën Majapayét”. 

Teunyata deungön meuasai sumpah palapa nyan keuh Gajah Mada meurasa hana seunang bak watèë jideungö dan jikalön bahwa Samudera Pasai di sumatra makén keumang ngön maju. 

Bak thôn 1350 Majapayét meuheut seurang Samudera Pasai, teutapi Majapayét han tom trôk u keurajeuën Samudra Pasai kareuna jihadang lé aseukar Seuriwijaya. 

Trép-masa 27 thôn Majapayét deundam keu keurajeuën Seuriwijaya dan lheuëhnyan bak thôn 1377 giliran Seuriwijaya jiseurang, meusampoë abéhkeuh riwayat Seuriwijaya seubagoë nanggroë Budha nyang meupusat di Palèmbang nyan.[]