24 C
id

Seujarah Keurajeuën Ulèëbalang Peusangan

Keurajeuën Ulèëbalang Peusangan
Ulèëbalang Peusangan nyang teuakhé, Teuku Djohan Alam Sjah (Foto Ist)


ACHEHNETWORK.COM - Keurajeuën Ulèëbalang Peusangan nakeuh saboh keucamatan di Kabupatèn Bireuën (jinoë).

Yôh masa keurajeuën Acèh Darussalam keurajeuën Ulèëbalang Peusangan nyan nakeuh salah saboh nanggroë pèdêral nyang geupimpén lé sidroë Ulèëbalang nyang geulakap nan Ampôn Chik atawa Teuku Chik.


Lheuëh meuakhé prang Acèh - Olanda, thônn 1914 masihi, geubeuntuk Onderafdeling lé pomeuréntah Olanda, seubagoë “swapraja”.

Seujarah Keurajeuën Ulèëbalang Peusangan
Teuku Chik Peusangan ngön Keuluwarga (Foto Ist)

Seujarah keurajeuën Peusangan, nibak abad keu 8 masihi

Kuta Panjoë atawa kadang geukheun Kuta Meusé nakeuh saboh mukim nyang neuduëk bak binéh Kruëng Panjoë nyang meupucôk aluë u kruëng Peusangan.

Seujarah Kuta Panjoë meukayét nibak seujarah geupeudöng nanggroë Peusangan sabab sinan keuh awai phôn pusat pomeuréntahan nanggroë Peusangan Raya.


Kuta Panjoë neuduëk hana jiôh nibak seumeujid Bugak seukita da’irah Bugak Kruëng Maté, nyang geupuga lé Habib Bugak Al Asyi, sidroë ulama Acèh nyang jithèë di tanoh suci Meukah.

Keurajeuën Peusangan jameun nakeuh lam wilayah keurajeuën Jeumpa nyang geupeudöng bak akhé abad keu 8 masihi lé peungiran Syahriansyah Salman nyang meuasai di Parsia nyang éseutanageuh meupusat di Blang Seupeuëng, Bireuen.


Keurajeuën nyan pih ancô 'oh lheuëh teuka keurajeuën Éseulam Samudra Pasè bak thôn 1297 masihi. Sisa turônan biëk (dinasty) Jeumpa nyan ladôm geupluëng u wilayah Samalanga dan na nyang ladôm pluëng u wilayah Kuwala Jangka Peusangan, di sinan keuh kawôm nibak biëk (dinasty) Jeumpa geupuga mukim barô.

Nibak Awai abad keu 20 masihi, lheuëh prang Acèh, pomeuréntah Hindia Olanda geuweuëk Acèh keu 6 boh Afdeeling (Kabupatèn) nyang geupimpén lé sidroë Asistent Resident, salah saboh nakeuh Affleefing Noord Kust Van Atjèh (Kabupatèn Aceh Utara) nyang lam nyan nakeuh Aceh Utara jinoë, kabupatèn Bireuën, meutamah ngön Keucamatan Bandar Dua nyang jinoë ka geupeutamöng lam Kabupatèn Pidië (Monografi Aceh Utara thôn 1986, BPS dan BAPPEDA Aceh Utara).


Afdeeling Noord Kust Atjèh geuweuëk lom lam 3 boh Onder Afdeeling (Keuwèdanaan) nyang geupimpén lé sidroë Countroleur (Wèdana) yakni, Onder Afdeeling Bireuën, Onder Afdeeling Lhokseumawè, dan Onder Afdeeling Lhôksukôn.

Röt Wië nakeuh Teuku Muda Peusangan adoë Teuku Seuma’ôn dari Peusangan dan Raja Wilayah Geulumpang (1885 - 1892) (Foto Ist)


Wilayah Ulèëbalang Peusangan

Ulèëbalang seubagoë peumimpén puncak da’irah Peusangan geupimpén lom lé meupadup droë pimpénan meuneungöh.


Antara nyan peurté tuha peuët ngön ulèëbalang nam nyang di miyub nyan peurté peutuwa, geuchik ngön panglima.

Peurté tuha peuët:

* T. Keujruën Muda dari Panté Ara
* T. Hakém dari Matang
* T. Hakém Chik dari Raja
*  T. Keujruën Kuwala dari Bugak

Meunurôt geuangkèë nibak blah Glumpang Duwa, Bugak bak masa dilèë nakeuh saboh dan T. Keujruën Kuwala bak masa nyan nakeuh meusaboh nibak tuha peuët dari Glumpang Duwa.

Angkèë nyan teuntèë geutulak lé pihak Peusangan.

Peurté Ulèëbalang:
1. T. Béntara Peukan dari Jangka
2. T. Keudjroeen Seurawa dari Langkoeta
3. T. lmeum Rajat dari Meunasah Meutjat
4. Pangoelèë Sidék dari Bajoe (Bayu)
5. T. Hakim dari Roesip
6. Panglima Prang Pasu dari uteuën Gathom

Peurté tuha peuët nakeuh Hakim nibak da’irah, puë beurangkapuë buët peunténg Ulèëbalang sabé suwah geucôk peunutôh nibak tuha peuët nyan.


Tuha peuët nyan nakeuh majeulih tinggi, leubéh rayêk nibak ulèëbalang nam. Nyang geubeuntuk lé T. Chik Seuma’ôn.


Tuha peuët nakeuh peulaksana nibak paréntah paréntah Ulèëbalang, khusuih meufungsi seubagoë panglima prang atawa peumimpén (kumandan) prang. Pimpénan utama blah röt barat Peusangan nyang geumat lé  T. Mahradja Djeumpa nakeuh:

T. Keudjroeën dari Djeumpa
T. Keudjroeën dari Djuli Barôh
T. Keudjroeën Toenong dari Poelo Miroe
T. Imeum Rajat dari Bireuën

Da’irah di Glumpang Duwa nyang tundôk keu Ulèëbalang Peusangan nakeuh
Leubu ngön Lapehan.


Ulèëbalang dari Leubu nakeuh T. Rih.
Lapehan geupimpén lé 3 droë peuteuwa, maséng - masing langsông geuteurimöng paréntah nibak Ulèëbalang Peusangan.
Ureuëng nyan nakeuh:

1. T. Hakim dari Lapehan;
2. T. Moeda Balèë dari Blang Koethang
3. T. Keutjhik Pidië dari Gampông Meuseujit, nyang keuseuneulheuêh kareuna umugeuh nyang ka tuha that han jeuët lé geumat tampôk kuwasa, seun-seun bacut geureubôt lé T. Bintara Blang, nyang meuasai dari Sawang.[]

Ohya, Sahabat Pembaca.. Jika kalian punya cerita unik, artikel menarik, tips berguna atau pun berita kejadian terkini, Silakan kirim ke Admin Acheh Network..!!
Whatsapp:
0812-6537-7302 (Pesan saja/tidak menerima panggilan telepon)

ARTIKEL TERKAIT

Terupdate Lainnya

Tinggalkan Komentar Anda

Iklan

REKOMENDASI UNTUK ANDA