Basa Aceh
H'uëng Jeunèh Meunatang Keumurék
ACHEHNETWORK.COM - H`uëng nakeuh jeunèh meunatang kurék atawa pajôh kayèë thô ka tréb maté bak atawa kayèë rangkayan rumoh umpama : bara, gaseuë, geunulông, tamèh deuri, papeuën bintéh rumoh hingga papeuën peuneupi rambèë bubông rumoh.
Papeuën nyan jipajôh keu eumpeuën jih lom keu teumpat tôh boh ngön peucèh aneuk jih.
Nacit jeunèh bak kayèë nyang keubit galak that binatang nyan pajôh umpama bak beuëng-beuëng atawa bak siabeuëng-abeuëng.
Bahpi bak kayèë beuëng-beuëng nyan tangui keu rumoh ngön ta bôh bak rumoh dapu, teutap ji mita ngön jikab keu eumpeuën atawa keu eumpungjih.
Ngön na cit kayèë leup`uëb la'én galak cit jih pajôh umpama bak kayèë tampu atawa bak reudeuëb thô.
H`uëng nyan mubadan paneuk gundr`ob wareuna itam sukla ngön na wareuna kunèng bak takuë atawa kudôk jih.
H`uëng nyan nakeuh jeunèh meunatang meuseungat racôn bisa tapi h'an sadum bisa jih ngön geumeuto atawa geumeuto tanoh h'an sampoë maté sidroë manusiya.
Meunatang nyan udéb mupasang-pasang lam reuhung kayèë keuneukab jih nyan.
Nibak h`uëng nyan kadang-kadang na geucok narit beunandéng itam kulét sidroë-droë manusiya atawa keu tamsé ibarat lam udéb geutanyoë manusiya umpama lam narit :
- Bahpi kulét itam ban h`uëng , dumho meutuëng jak beuët du'a.
Narit geukheun keu sidroë ureuëng muda malém ngön gèt su, pasèh neubeuët ngön beuët du'a.
- Jilhab aneuk h`uëng kudeungö naritjih.
Narit nyan geukheun keu tamsé tutô gasa sidroë-droë manusiya hingga jeuët keu beungèh atawa deugé ureuëng la'én.
- Culok jaroë lam eumpung h`uëng.
Narit nyan geukheun keu ureuëng mita cungkhèk hingga bénasa droë teuma.
- Teungöh meubulèë h`uëng.
Narit nyan geukheun keu sidroë-droë ureuëng lakoë ka mula putéh ôk siôn-ôn keu mula beureuhi lom atawa " puber " keulayi lagèë bulèë h`uëng meugrak-grak bahpi teungöh jikeumeukab papeuën atawa kayèë.
- Pat h`uëng glak keu kayèë,
panè asèë glak keu bangké.
Narit nyan geukheun citnyan eumpeuën jih h'an mongkén meunatang nyan glakjih.
Seunurat :
Tgk Buchary Budiman
di Acèh Barôh ( Aceh Utara )
