Meubagoe Jeunèh Iték

ACHEHNETWORK.COM - Iték nakeuh jeunèh meunatang Anatidae geupeularha guna geutuëng wasé boh ngön geupajôh asoëjih atawa jeuët tapubloë keu jampang-jampang putôh blanja napeukah.

Iték nyan galak that meu'èn bak teumpat meu-ië, rhub, meuleuhob , kulam, kruëng, beurawang la'ôt atawa paya.

 Bahpih iték nyan udéb di darat tapi galak that keu ië sabab iték nyan nakeuh  jeunèh meuatang aquatic.

Eumpeuënjih mubagoë macam jirab ramè-ramè umpama deudak padé atawa lhök , cangguëk, aneuk abiëk-abiëk  , glang, sipôt, eungkôt, aneuk meunatang ubeut-ubeut lam ië leuhob ngön sibagoë nyan.

Iték nyan na mubagoë macam  wareuna bulèëjih, ubeut ngön rayek jih antara la'én nakeuh :  

Iték ië atawa iték paya nyan nakeuh iték jeunèh ubeut ngön mubagoë curak macam jih.

Ladém geupeularha khusuih geutuëng wasé boh atawa geupajôh asoëjih.

Boh iték nyan that meuguna lam udéb manusiya, jingui keu teumön bu, keu jeunampu ramuan ië peundang ubat keusihatan.

Lom tapeuguna keu jeunampu mubagoë macam ramuan peunajôh umpama peunajôh bôi ngön la'én-la'én sibagoë nyan.

Sileubèh nibak nyan tapumasén atawa tapeujruëk mangat jeuët tréb takeubah lom tapubloë keu napeukah udéb meurumoh tangga. 

Nyang jeuët keu praseuën geutanyoë nakeuh eungkôt udéb meuthôn-thôn lam la'ôt , jijéb ië la'ôt,  ië jih masén abeudok tapi watèë tataguën suwah ta bôh sira cit lam kuwah.

Tapi boh iték nyan bacut geulabô abèë dapu atawa abèë seukeuëm di luwa masén tanggoë u dalam.

Bahpi meunan, boh iték masén nyan that meuyum cit lam udéb manusiya nyoë.

Jampang-jampang teuka jamèë di jiôh u rumoh h'ana eungkôt sapeuë la'én maka boh iték keuh soë peulagôt bu keu jamèë.

Iték blati atawa iték seurati  nakeuh iték Carina moschata jitamöng lam kôi Anatidae cit. 

Meunurôt calitra ureuëng ahli éleumèë hayat, iték seurati nyan meu-asai mula hidéh phôn di nanggroë Mèksiko Amèrika udéb kleuët keudroë lam alam bibeuëh.

Nacit nyang peugah iték nyan meu-asai  di kota Surat, salah saboh banda metropolitan di nanggroë India.

Peuneugah nyan h'ana pat tamat sabab h'ana lom na saboh bôkeuti hasé seumidék ureuëng ahli éleumèë hayat nyan.

      

Iték seurati nyan jiôh leubèh rayek nibak iték paya.

Nyang agam leubèh rayek nibak nyang inöng. 

Nyang inöng nyan kayém takalön ji pö-pö keunoë keudéh bak saboh-saboh sa'at mongkén keu gasang-gasang jih atawa cit sipheuët jih meu-asai nibak iték kleuët di nanggroë asai jih Mèksiko dilèë.

Wareuna bulèë jih na mubagoë macam putéh, burék jampu ijô meuneung itam.

Iték ansa nakeuh jeunèh iték leubèh rayek lam keunadum di antara iték-iték la'én.

Takuë jih panyang lom sujih that meula'én nibak biyasa.

Babahjih na nyang kunèng na nyang itam, meunan cit gakijih na nyang mirah ngön nacit nyang itam.

Bulèë jih putéh lhôn ngön nacit bulèëjih burék plang-pleut.

Iték ansa nyan ladém geupeularha keu ayeuëm kulam atawa keu soë kiweuë rumoh geunantoë geupeularha asèë keu soë bri lageuëm bahya teuka atawa pancuri bak watèë malam seupôt glab gulita.

di Acèh Barôh (Aceh Utara)